صفحه محصول - مبانی نظری و پیشینه تحقیق کودکان و دانش آموزان استثنایی

مبانی نظری و پیشینه تحقیق کودکان و دانش آموزان استثنایی (docx) 16 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 16 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن دانشکده علوم تربیتی و مشاوره پایاننامه کارشناسیارشد ناپیوسته رشته مدیریت آموزش عنوان: مقایسه میزان افسردگی و اضطراب در بین معلمان زن زن مدارس استثنایی و عادی در شهر کرج استاد راهنما: دکتر علاء الدین اعتماد اهری استاد مشاور: دکتر شراره حبیبی نگارنده: فرشته نجفی جوزانی زمستان 1391 «به نام خدا» تقدیم به فهرست مطالب عنوان شماره صفحه فصل اول : کلیات تحقیق TOC \o "1-3" \h \z \u 2-2-9 تعریف کودکان استثنایی PAGEREF _Toc24619275 \h 52-2-9-1 تعریف آموزش و پرورش استثنایی PAGEREF _Toc24619276 \h 72-3 پیشینههای پژوهش PAGEREF _Toc24619277 \h 82-3-1 پیشینه داخلی PAGEREF _Toc24619278 \h 82-3-2 پیشینه خارجی PAGEREF _Toc24619279 \h 11 فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش 2-2-9 تعریف کودکان استثنایی همواره یکی از دلایل اینکه ما نمیتوانیم اطلاعات مربوط جامعی در مورد کودکان و دانشآموزان استثنایی بدست آوریم این است که معمولاً وقتی با یک کودک استثنایی مواجه میشویم ذهن ما به خاطر انباشتهشدن از غیرعادی بودن ذهنی و جسمی کودک پیشداوری مینماید و غالباً ویژگیهای خاصی که کودکان استثنایی از قبیل نابینایی- ناشنوایی- کمتوان ذهنی دارند مشخصهی اصلی در زندگی آنها می گردد و متاسفانه علیرغم آنچه گذشت فقط به واسطه این ویژگیها به معلمان زن – همسالان و حتی پدران و اکثر مربیان ما نیز دچار همین اشتغال قبلی ذهنی میشوند و بالطبع و مادران شناخته میشوند و بس پیشداوری و مشاهدات و آموزش خود را در مورد کودک و دانش آموزان استثنایی در کلاس درس آغاز مینماید کودک استثنایی اول یک کودک است. (انسان است) و بعد کودکی است با خصوصیتها و تفاوتها و ویژگیهای استثنایی نسبت به همهی کودکان دیگر در واقع این ویژگیها و تفاوتهاست که مربیان و مشاوران و معلمان زن با آن سروکار دارند و این تفاوتها هستند که پدران و مادران باید خود را با آن سازگار و هماهنگ نمایند. با توجه به این تفاوتهاست که تأمین وسایل آموزش و پرورش برای همه در قانون اساسی جمهوری اسلامی تشریح شده است یکسان نبوده و... در حقیقت همه افراد از نقطه نظر خصوصیات جسمانی – ذهنی – روانی- عاطفی و نسبت به همدیگر دارای تفاوتهای خاصی می باشند در واقع نه تنها هر فرد نسبت به افراد دیگر از نظر ابعاد مختلف جسمانی و ذهنی دارای تفاوت های ویژهای است. حتی بین تواناییها و استعدادهای مختلف (کلامی- فنی- هنری) هر فرد نیز تفاوت های مشهود موجود است از ترتیب دو فرد نسبت به از قبیل افراد دیگر استثنایی است و کلمه استثنایی به طور اعم و به معنای دقیق علمی خود نمیتواند فقط به گروههای خاصی از افراد جامعه اطلاق شود. بنابراین همانگونه که در بالا اشاره دارد کلمه استثنایی نمایانگر انواع ویژگیها و تفاوتها بوده و هر کودک و دانشآموزش نسبت به دانشآموزش و کودک دیگر میتواند استثنایی باشد.... میتواند از نظر جسمانی- روانی- اجتماعی اقتصادی و آنچه که ما اصطلاحاً «کودک استثنایی» میگوییم غالباً بدین معناست که کودک از نظر هوشی و جسمی و روانی و اجتماعی به میزان قابلتوجهی نسبت به دیگر همسالان خود متفاوت میباشد که نمیتواند به نحوی مطلوب حداکثر استفاده را از برنامهی آموزش و پرورش عادی ببرد و ناگزیر نیازمند توجه خاص و آموزش و خدمات فوق العادهای میباشد(مهریان و یوسفی،1385،ص27). دانشآموزان كمتوان ذهني دانشآموزاني هستند كه هوش بر آنها دو انحراف معيار پايينتر از حد استاندارد يعني حدود 50تا 70 درصد ميباشد (كافمن - خالان –ترجمه مجتبي جواديان – 1374 ص56 ) اين دانشآموزان ممكن است داراي معلوليتها و اختلالات گفتاري – رفتاري كه امروزه تحت عنوان ديرآموز يا دانشآموزان با نيازمنديهاي ويژه تلقي ميشوند و با توجه به نيازمنديهاي خاصشان در مدارس ويژه ( استثنايي ) تحصيل ميكنند ( پيشنمازي 1371 ص281). اين دانشآموزان انواع ناتوانيها و مشكلات جسمي و رواني با خود و خانوادشان دارند. اين گروه از دانشآموزان با همتايان عادي خود و به گفته بيدي (1381- ص179 ) به دليل تجربه شكست ناشي از محدوديتهاي جسمي و ذهني به رشد قابل قبولي رسيدهاند. 2-2-9-1 تعریف آموزش و پرورش استثنایی مفهوم آموزش و پرورش استثنایی به نحوی که هر کودک به اندازه توانایی و ظرفیتش آموزش ببیند آموزش و پرورش استثنایی در رابطی است که میزان تفاوتهای جسمانی و ذهنی و رفتاری برخی از دانشآموزان با دیگران از قبیل نارساییهای بینایی- شنوایی و گویایی و ویژگیهای ذهنی- ناسازگاری با محیط و غیره... به حدی است که تعلیم و تربیت آنها همراه و همشکل با دیگر همسالان آنها بدون ایجاد تغییرات مطلوب در برنامهها و روشها و تجهیزات و وسایل آموزشی نمیتواند مؤثر و مفید باشد. آموزش و پرورش استثنایی به جنبههایی از تعلیم و تربیت گفته میشود که جنبه های استثنایی از ویژگیها و تفاوتهای فردی و فوقالعاده در آن رعایت شده باشد (وفایی،1377،ص33). مقدار و نوع آموزش و پرورش ویژهای که کودکان استثنایی بدان نیاز دارند بستگی به عوامل متعددی از جمله درجه و چگونگی تفاوتی است که با دیگر کودکان همسال خود در تواناییها و استعدادها و رشد طبیعی دارد. هرچه میزان تفاوت و اختلاف در رشد تواناییها بیشتر باشد نیاز به آموزش و پرورش استثنایی بیشتر خواهد بود عدم تعادل و هماهنگی بین جنبههای مختلف رشد در کودک و همچنین تأثیری که ویژگی ذهنی و جسمی به جنبههای مختلف کارایی و بروز استعدادهای وی میگذارد. از عوامل بسیار مهمی است در تعیین چگونگی برنامههای آموزش و پرورش استثنایی با قبول اصل تفاوت های فردی شاید سزاوار باشد که بگوییم برای همه کودکان به طور اعم و برای کودکان که دارای تفاوت های محسوستری هستند (استثنایی) به طور اخص نیاز به برنامههای آموزش و پرورش استثنایی داریم (اسماعیلی،1377). 2-3 پیشینههای پژوهش 2-3-1 پیشینه داخلی احمدی و فروتن (1378) طی پژوهشی بر روی 150 معلم مدرسه عادی و 150 معلم مدرس استثنایی انجام داد، از آزمون افسردگی بک و اضطراب کتل برای سنجش میزان افسردگی و اضطراب آنها استفاده کرد. نتایج محاسبات آماری نشان داد که معلمان زن مدراس عادی نسبت به معلمان زن مدارس استثنایی از افسردگی نسبتاً خفیفتری برخوردارند. به نقل از مجله روانشناسي باليني درسال 1999 در دو گروه از دانشجويان برزيلي كالج در حد وسيعي مورد مطالعه قرار گرفت (تعداد 845 زن و 235 مرد) مقياس اندازهگيري BDI (تست افسردگي بك) بر طبق مشخصات جامعه سنجي و بيان معاني آن از اندازههاي آيتمهاي انفرادي آن براي مجموع افراد مورد آزمايش با توجه به جنسيت آنها مورد مقايسه قرار گرفتند. نمرههاي تست BDI براي زنان درصد بالاتري را نشان ميداد. ملكي و ديگران (1372) ميزان و شدت شيوع افسردگي و اضطراب را در ميان دانشجويان رشتههاي مختلف علوم پزشكي همدان را مورد بررسي قرار دادند. نتايج تحقيق آنها نشان ميدهد كه 1/27% از دانشجويان در آزمون افسردگي يك نمرهاي معادل يا بالاتر از 18 داشتهاند. در اين تحقيق رابطة برخي متغيرها مثل، وضعيت خانوادگي، مالي و اجتماعي، شغلي، چگونگي گذراندن اوقات فراغت، رشته و سال تحصيلي، سرابق ابتلاء به بيماري جسماني و رواني با افسردگي و اضطراب دانشجويان مورد مطالعه قرار گرفته است. در تحقیقی که توسط فصیحی و مرادی (1384) هدف پژوهش بررسی رابطه میان افسردگی معلمان زن و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان آنان در پایه پنجم دوره ابتدایی با توجه به نقش تعدیلکننده حمایت اجتماعی است. روش تحقیق تجربی است. جامعه آماری شامل دانشآموزان سال پنجم ابتدایی شهر اهواز است که از میان آنها 120 نفر به شیوه تصادفی چند مرحلهای برای بررسی انتخاب شدهاند. افزون بر آن، کلیه دانشآموزان کلاسهای معلمان زن نمونه تحقیق هم در این مطالعه شرکت داشتهاند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه حمایت اجتماعی (فیلیپس و دیگران، 1986) و مقیاس افسردگی بک بوده است. یافتهها نشان میدهد که همبستگی میان پیشرفت تحصیلی دانشآموزان و افسردگی در معلمان زن برخوردار از حمایت اجتماعی بالا و پایین به ترتیب برابر با 27 و 34 است که از لحاظ آماری معنیدار است. همبستگی میان حمایت اجتماعی معلمان زن و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان آنان 66 است. تحقیق آیلار وفایی (1377) در بین معلمان زن ابتدایی ایرانی نیز حاکی از استرس شغلی بیشتر در زنان نسبت به مردان است. یک تحقیق دیگر که به وسیله رضایی (1368) انجام شده است نشان میدهد که معلمان زن مرد در مقایسه با زنان بیشتر دچار استرس هستند و مسائل و مشکلات مالی مهمترین منبع استرس میان آنان است. در پژوهشی که توسط سعیده شکوهی در سال 1386 در دانشگاه پیامنور سبزوار با عنوان بررسی و مقایسه میزان افسردگی و اضطراب معلمان زن مدارس عادی و استثنایی سبزوار مورد پژوهش قرار گرفت؛ یافتههای این پژوهش بیانگر این مطلب بود که بین اضطراب و افسردگی معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی شهر سبزوار تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین در پژوهشی دیگر که در سال 1388 توسط پیام طاهری انجام شد میزان افسردگی و اضطراب دانشآموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی بررسی و مقایسه شد. نتایج این پژوهش که مربوط به مقطع کارشناسی رشتهی روانشنانسی عمومی دانشگاه پیامنور بود نشان داد که بین میزان افسردگی و اضطراب دانشآموزان دختر و دانشآموزان پسر مقطع راهنمایی تفاوت معناداری وجود دارد. مونا امیری (1389) دانشجوی دانشگاه آزاد شهر گرگان به کمک اساتید راهنمایش پژوهشی انجام داد که در آن سعی بر آن داشته تا تفاوت رفتارهای معلمان زن افسرده و معلمان زن عادی را با هم بررسی کند. نتایج پژوهش وی نشان داد که افراد افسرده و مضطرب در تبيين رويدادهاي ناخوشايند به صورت يكسان عمل كرده و اين رويدادها را به عوامل كلي و پايدار نسبت ميدهند اما در بعد منبع تفاوتي با افراد عادي ندارند. افراد افسرده نسبت به افراد عادي رويدادهاي خوشايند را ناشي از عوامل بيرونيتر، اختصاصيتر و ناپايدارتري ميدانند. مهریان و یوسفی (1385) در پژوهشی با عنوان «فرسودگی شغلی معلمان زن استان لرستان و راههای مقابلهای آن» فرسودگی شغلی را در میان این معلمان زن مورد بررسی قرار دادند و به این نتایج رسیدند: 1- معلمان زن استان لرستان دارای فرسودگی شغلی هستند و درصد بالایی از فرسودگی شغلی بالا رنج میبرند 2-معلمان زن نسبت به معلمان مرد از فرسودگی شغلی بالاتری برخوردارند. 3- معلمان زن دارای سابقه خدمت 21 سال و بالاتر نسبت به دیگر معلمان زن فرسودگی شغلی بیشتری را تجربه می کنند. 4- معلمان زن شاغل در دوره ابتدایی میزان فرسودگی شغلی بیشتری نسبت به دیگر دورهها دارند. 5- معلمان زن دارای مدرک تحصیلی دیپلم و پایینتر میزان فرسودگی بالاتری دارند. اناری (1383) در پایاننامه کارشناسیارشد خود با عنوان «رابطه جو سازمانی با استرس شغلی معلمان زن مدارس متوسطه شهر همدان» به بررسی دربارهی این موضوع پرداخت. نتایج تحقیق وی نشان داد که بین جو سازمانی و استرس شغلی معلمان زن رابطه معناداری وجود دارد و همچنین رابطه بین شاخصهای جو سازمانی و استرس شغلی معلمان زن معنادار است. ارشادی (1384) در پژوهشی تحت عنوان «بررسی تأثیر عوامل اقتصادی بر فرسودگی شغلی معلمان زن مقطع راهنمایی اهواز» به این نتیجه رسید که از جمله عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار بر احساس فرسودگی شغلی معلمان زن مدارس این شهر میتواند مشکلات مالی آنها باشد. مشکلاتی اعم از حقوق ماهیانه ناکافی، عدم پرداخت به موقع اضافه کاریها، عدم دریافت پاداش نقدی در مقابل موفقیتهای شغلی شان و غیره. 2-3-2 پیشینه خارجی جانستون در یک بررسی در سال 1993، از معلمان زن مقطع ابتدایی و دبیرستان خواست تا از میزان کارهایشان در یک هفته کاری یادداشت روزانهای تهیه کنند که در آن روز به فواصل 15 دقیقهای تقسیم شده بود. در پایان روز از معلمان زن خواسته میشد که اگر در طول روز دچار استرس شدهاند، گزارش کنند که چه کاری برای مقابله با آن انجام دادهاند. طی یک هفته کاری، راهبردهای اساسیای که معلمان زن گزارش کردند، دریافت حمایت از همکاران در مدرسه بود که آن را در پی صحبت از دلتنگیهایشان به دست آورده بودند کارکنان ارشدی که معلمان زن را حمایت کرده بودند مورد تشویق خاص قرار گرفتند. در مطالعهاي كه توسط زونگ در کشور كره در سال 1996 انجام گرفته، نشاندهندهی ميزاني از افسردگي در بين 953 تن از معلمان زن فيليپيني، تايواني و آمريكايي دانشكده ميباشد. از نتايج ارزيابي از افسردگي و اهميت آكادميك آن در بين معلمان زن با استفاده از مقياسهاي استاندارد گزارش شده، 930 معلم پرسشنامة افسردگي بك را كامل كردند و در مورد نحوة سازگاري اجتماعي و شخصي آنان گزارشاتي جمعآوري گشته و مورد بررسي قرار گرفتند. در اين تحقيق مشاهده شد كه كاهش فعاليتهاي تحقيقي و مشكلات بين فردي در 92% از معلمان زن وجود دارد. در تمامي سطوح افسردگي، اختلالات عاطفي، بي كفايتي، اضطراب و تشويش و بيعلاقگي به محل کار بيشتر شايع بوده است. پژوهشها در زمینه تأثیر تفاوتهای جنسیتی در استرس شغلی نتایج متفاوتی را نشان داده است، چنان که در نظر دو عاملی هرزبرگ، زنان و مردان نظرات مشابهی درباره جنبههای درونی کار ابراز داشتهاند. این نتیجه با تحقیقات بیشتر در آمریکا و هندوستان تأیید شده است. این یافتهها حاکی از آن است که تفاوتهای جنسی در نگرش به خصوصیات شغلی، یا کم است یا وجود ندارد. در حالی که برخی تحقیقات، تفاوت قابلتوجهی در نگرش به جنبههایی از شغل از جمله حقوق، فرصتهای ارتقاء و پیشرفت شغلی، ارتباطات بین فردی و علایق شغلی یافتهاند. چندین مطالعه نشان داده که مردان بیشتر روی حقوق، فرصت های ارتقاء و پیشرفت شغلی و جنبه های دیگر از کار اهمیت قائلند و زنان بیشتر کیفیت خوب ارتباطات بین فردی را ترجیح میدهند. کالبرگ از پژوهش خود روی 36 نفر از معلمان زن سوئدی دریافت که وسعت مدرسه و فضای فیزیکی آن رابطه بسیار زیادی با سلامت روانی معلمان زن دارد. منابع و مأخذ کتابها 1- آزاد، حسين (1372). آسيبشناسي رواني، تهران: انتشارات رودكي. 2- ________ (1368). اختلالات عاطفي، تهران: انتشارات: دانشگاه علام طباطبائي. 3- امانت، امير (1368) افسردگي و خودكشي، تهران: انتشارات ابن سينا. 4- اخوت، وحيد (1362) افسردگي ، تهران: انتشارات رز. 5- براهني، محمد تقي (1370) زمينه روانشناسي، تهران: انتشارات رشد. 6- بيرجندي، پروين (1364) روانشناسي رفتار غير عادي، تهران: دهخدا. 7- بطائي، حسن، (1353) ارزيابي آزمون بك در ايران، مجله نظام پزشكي. 8- پور افكاري، نصرت الله (1368) خلاصه روانپزشكي، تبريز: انتشارات ذوقي. 9- پور افكاري، نصرت الله (1373) فرهنگ جامع روانشناسي روان‌پزشكي، تهران: انتشارات نوبهار. 10- پور افكاري، نصرت الله ( 1375) چكيده روانپزشكي باليني، تهران: نشر آزاد. 11- پور افكاري، نصرت الله (1364) واكنش افسردگي تهران: انتشارات تابش. 12- دادستان، پريرخ و منصور محمود (1368) بيماري رواني تهران : نشر دريا. 13- جکسون براون، شهره(قراچه داغی) عبداللهی (مترجم)، شهره عبداللهی(قراچه داغی) (مترجم) زندگی کنید و بیاموزید و آموخته هایتان را به دیگران منتقل نمایید ... ناشر: آسیم - 04 بهمن، 1385. 14- خوشنواز، هادي (1370) روانشناسي شخصيت كودك و نوجوان تهران: انتشارات اروند. 15- راس ، آ (1373) روانشناسي شخصيت (سعيد جمالنصر، مترجم) تهران: نشر بعثت. 16- رأس، آلتمایر «استرس شغلی» ترجمه: غلامرضا خواجه پور (1377) تهران، سازمان مدیریت صنعتی. 17- شاملو، سعيد (1372) آسيب شناسي رواني، تهران : انتشارات فجر. 18- شفيع آبادي، عبد الله و ناصري، غلامرضا ( 1365) نظريه هاي مشاوره و روان درماني ، تهران: نثر دانشگاهي. 19- شريعتمداري، علي (1369) روانشناسي تربيتي ، تهران : انتشارات امير كبير. 20- فروگات، وین (2008) نترس: راهنمای غلبه بر اضطراب. مهرداد فیروزبخت (مترجم). تهران: نشر رسا (1387). 21- ضوابطي، محمود (1365) مباني شكل شناسي كودك و نوجوان، تهران: انتشارات فردا. 22- طريقتي، شهرام ( 1367) بيماريهاي روان تني ، تهران : انتشارات دانشگاه تهران. 23- كراز ، ژ ( 1368) بيماريهاي رواني (مترجمين: محمود منصور، پريرخ دادستان) تهران: انتشارات دريا. 24- کریاکو، کریس، آموزگار و فشارهای روانی، ترجمه مهدی قرچه داغی (1382) تهران، انتشارات پیک بهار. 25- گله برگ، ر (1371) اضطراب (مترجم: نصرت الله پور افكاري) تبريز: انتشارات تابش. 26- منصور ، محمود ( 1364) بيماريهاي رواني، تهران: نشر پاريس. 27- معاني، امير (1370) اضطراب، چاپ سوم، تهران: انتشارات چاپخش. 28- مهريار، امير هوشنگ ( 1373) افسردگي، برداشتها و درمانهاي شناختي، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. پایاننامهها و مقالهها 29- احمدی، فرشاد و فروتن، پاشا (1378) «بررسی اضطراب و افسردگی معلمان زن مدارس عادی و استثنایی تهران» تهران، انتشارات اطلاعات. 30- ملکی، سینا (1372) «بررسی میزان شیوع افسردگی و اضطراب در میان دانشجویان رشتههای مختلف علوم پزشکی همدان» پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان. 31- وفایی، آیلار (1377) «استرس شغلی در بین معلمان زن مقطع ابتدایی» ماهنامه اندیشه و رفتار، شماره13 32- شکوهی، سعیده (1386) «بررسی افسردگی و اضطراب معلمان زن مدارس عادی و استثنایی شهر سبزوار» پایان نامه کارشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار. 33- طاهری، پیام (1388) «بررسی تفاوت افسردگی و اضطراب در دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی» پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام. 34- مهریان و یوسفی (1385) «فرسودگی شغلی معلمان زن استان لرستان و راه های مقابلهای آن» پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد. 35- اناری، سیامک (1383) «رابطه جو سازمانی با استرس شغلی معلمان زن مدار متوسطه شهر همدان» پایاننامه مقطع کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان. 36- ارشادی، یاشار (1384) «بررسی تأثیر عوامل اقتصادی بر فرسودگی شغلی معلمان زن مقطع راهنمایی اهواز» پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. Coplan, R. J., Closson, L. M., Arbeau, K. A.(2007). Gender Differences in the Behavioral Associates of Loneliness and Social Dissatisfaction in Kindergarten. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 48 (10), 988-995. Kingama, M., 2002, On Occupational Stress and Worker Health, ICN, Nursing Matters. p:2. McDonnell, J. M., Hardman, M. 1., McDonnell, A P., & Kiefer- O’Donnell, R. (1995). Introduction to persons with severe disabilities. Boston: Allyn and Bacon. McLaughlin, M. L., Fuchs, L., & Hardman, M. (1999). Individual rights to education and students with disabilities: Some lessons from U. S. policy. In H. Daniels and P. Gamer (Eds.), Inlusive education: World yearbook of education (24- 35). London, UK: Kogan Page. Scott, Elizabeth (2006) Burnout in teacher of clinical psychology. Friedman IA, p. 606 Scaccoa, Jesse, Teaching with Depression: Is There Any Way Out? March, 2009 Zung, Lee, (1996). Depression in teachers, comparative study of Taiwan , Philipin and United Statet. Journal of mental health, 39 (4).