پاورپوینت درس ششم علوم و فنون ادبی 3 لف و نشر، تضاد و متناقض نما (pptx) 23 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 23 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
درس ششم
علوم
و فنون
ادبی (3)
لف و نشر، تضاد و متناقض
نما
در لف و نشر معمولاً معنی بخش اول ناتمام است و نیازمند ادامه مطلب؛ بنابراین ذهن شنونده در تکاپو، منتظر ادامه مطلب است.
با آمدن دنباله مطلب در بخش دوم، انتظار برآورده می شود. این تلاش ذهنی و دریافت، سبب لذت بردن خواننده می شود.
منعم مکن از دیدن قد و رخ و چشمش
من انس به سرو و گل و بادام گرفتم
با دقت و تأمّل در بیت بالا نوعی ارتباط و هماهنگی و موسیقی معنوی را حس خواهیم کرد. این موسیقی معنوی از آنجا سرچشمه می گیرد که شاعر ابتدا کلمات و واژگانی را به ترتیب ذکر کرده است؛ سپس وصف یا توضیحی یا افعالی برای هریک از آنها در عبارات بعدی می آورد.
لفها
نشرها
۱- قد
۱- سرو
۲- رخ
۲- گل
۳- چشم
۳- بادام
انواع لف و
نشر
مرتب
گر لفها به صورت مرتب با نشرها مرتبط باشند، به آن لف و نشر مرتب می گویند. برای مثال در دو بیت زیر (منسوب به فردوسی) لف و نشر مرتب به زیبایی هر چه تمام تر آمده است:
به
روز نبرد آن یل ارجمند
به شمشیر و خنجر به گرز و
کمند
برید و درید و شکست و ببست یلان را سر و سینه و پا و دست
لفها
نشرها
نشرها
۱- شمشیر
۱- برید
۱- سر
۲- خنجر
۲- درید
۲- سینه
۳- گرز
۳- شکست
۳- پا
۴- کمند
۴- ببست
۴- دست
نامرتب (مشوش)
اگر ارتباط لفها با نشرها نامنظم باشد، لف و نشر نامرتب خواهد بود.
افروختن
و سوختن و جامه دریدن
پروانه ز من، شمع ز من، گل ز من آموخت
توضیح
با کمی دقت در می یابیم شاعر در مصراع اول لفها و در مصراع دوم نشرها را آورده است. در این مثال نشرها به ترتیب لفها نیامده اند؛ یعنی نشر دوم به لف اول و نشر اول به لف دوم برمی گردد.
توجه!
شاعر هیچ گاه تعیین نمی کند که هریک از این وصفها، توضیحات یا افعال به کدام یک از امور ذکر شده ربط دارد؛ بلکه آن را به درک و ذوق مخاطب واگذار می کند و همین امر سبب لذّت ادبی خواننده می شود.
استفاده از دو واژه در سخن که از نظر معنی عکس یا ضد یکدیگر باشند یا ضد هم به حساب آیند.
تضاد
گفتی به غمم
بنشین
یا از سر جان
برخیز
فرمان
برمت جانا،
بنشینم
و
برخیزم
سخن در میان دو
دشمن
چنان گوی که اگر
دوست
گردند، شرم زده نباشی.