پاورپوینت هدفمند کردن یارانه ها (pptx) 20 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 20 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
هدفمند کردن یارانه ها
بسم الله الرحمن الرحیم
تعریف یارانه
یارانه عبارت از پرداخت های انتقالی بلاعوض نقدی و غیرنقدی دولت است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم برای افزایش قدرت خرید واقعی مصرف کنندگان، افزایش قدرت فروش تولیدکنندگان، عادلانه تر کردن توزیع درآمد، ثبات اقتصادی و جبران آثار ناشی از سیاست های دولت به منظور حفظ یا ارتقای اجتماعی اعطا می شود.
یارانه یعنی دولت کالا یا خدمتی را با کمک های مالی برای مصرف کننده یا تولید کننده ارزان کند.
یارانه نوعی مالیات غیر مستقیم منفی است که وجهه دولت را در میان اقشار مختلف مخصوصا قشر با درآمد پایین بالا می برد.
و ...
انواع یارانه
1- براساس اهداف دولت در پرداخت: یارانه های اقتصادی،توسعه ای، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی
2- براساس تقسیم بندی در حساب های ملی: یارانه های مستقیم و یارانه های غیر مستقیم
3- بر اساس انعکاس یا عدم انعکاس در حساب های ملی: آشکار، یارانه های پنهان یا ضمنی
4- بر اساس مراحل پرداخت کالا یا خدمت از تولید تا مصرف: یارانه های مصرفی، یارانه های تولیدی، یارانه های توزیعی، یارانه های خدماتی، یارانه های صادراتی.
5- بر اساس نحوه پرداخت: یارانه نقدی، غیر نقدی یا ترکیبی از این دو
6- بر اساس گستره ی پرداخت: باز، سرانه، هدفمند
تاریخچه یارانه ها
در ایران
- سابقه پرداخت یارانه در ایران از دوره صفویه با تخفیف های مالیاتی شروع شد.
- در دوره سلسله ی قاجار هم یارانه های تولیدی که به شکل اعطای بذر و مساعده به کشاورزان اختصاص داشت.
- در سال 1311 دولت پهلوی تا سال 1321 با تصویب قانونی تاسیس سیلو در تهران به منظور ذخیره گندم و خرید غله از کشاورزان برای مقابله با کمبودهای احتمالی را شروع کرد.
- در سال 1315 تولید گندم به دلیل آب و هوای مساعد زیاد شد و قیمت گندم به دلیل تولید زیاد کم شد، دولت با قیمت بالا گندم را از کشاورزان خرید و نان ارزان را در اختیار گروه های کم درآمد شهری گذاشت.
- به مفهوم کنونی در دهه ی 1340 که به گوشت و آرد(نان) یارانه پرداخت می شد. تا سال 1351 این مقدار خیلی کم بود و با شوک های نفتی اوایل دهه ی 1350 و افزایش قیمت نفت این یارانه ها خیلی زیاد شد.
- در اوایل انقلاب و شروع جنگ نظام قیمت گذاری کالاها به مرحله ی اجرا گذاشته شد و طرح سهمیه بندی کالاهای اساسی و پرداخت یارانه ها با هدف مهار شتاب تورم و تثبیت قیمت ها شروع شد.
- در برنامه اول توسعه (1368-1372) برای حمایت از اقشار آسیب پذیر ادامه یافت.
- گرایش به سیاست های تعدیل اقتصادی در اوایل دهه 70 منجر به مطرح شدن مباحت مربوط به حذف یارانه ها شد.
- در اواخر برنامه اول توسعه مقدار یارانه ها به اوج خود رسید.
- در برنامه دوم (1374-1378) سهم یارانه ها از بودجه عمومی کشور روند کاهنده ای به خود گرفت.
- در برنامه سوم توسعه (1379-1383) شروع بحث هدفمند کردن یارانه ها شکل گرفت که به دلیل مشکلاتی مثل عدم شناسایی اقشار آسیب پذیر و عدم وجود آمار درآمدی دهک های مختلف اجرا نشد.
- در برنامه چهارم توسعه(1384-1388) هم به دلایلی مشابه اجرا نشد.
تاریخچه یارانه ها
در جهان
- دهه ی 1950 شکل گیری تفکر توسعه، کاهش فقر، توجه به سرمایه فیزیکی
- دهه ی 1970 شکل گیری توجه به نیروی انسانی و بهداشت و آموزش
- دهه 1970 و 80 پرداخت عمومی یارانه ها
- دهه 1980 به دنبال بحران بدهی ها و رکود اقتصادی، هدفمند کردن پرداخت یارانه ها شکل گرفت.
عللی برای وجود یارانه
- سیستم موجود علی رغم کاستی هایی که دارد نقش مهمی در ثبات نسبی قیمت کالاهای اساسی، تعادل در عرضه و تقاضای برخی کالاها، داشته است.
در غیاب یک سیستم تامین اجتماعی و مالیاتی کارا، یارانه ها اگر همگانی هم پرداخت شوند ابزار مهمی در تعدیل نابرابری و کاهش فقر و بخش توزیع هستند.
ساختار های حکومتی گذشته ایران از پایگاه قدرتمندی برخوردار نبوده اند و لذا برای جلب و جذب مردم به طرق مختلف از جمله به سوی توزیع یارانه ها گام برداشتند.
حمایت از طبقات ضعیف جامعه همراه با افزایش رفاه آن ها به منظور جلوگیری از عمیق تر شدن شکاف طبقاتی لازم است.
ضرورت هدفمند کردن یارانه ها
- برای پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی نیاز است برخی یارانه ها هدفمند و برخی حذف شوند.
- سیاست پایین نگه داشتن کالاهای اساسی در مواردی منجر به کاهش رشد و وابسته تر شدن اقتصاد می شوند.
- پرداخت این حجم یارانه ایجاد قاچاق و فساد در نظام و شبکه ی توزیع می کند.
- بهره وری انرژی در کشور به علت ارزان بودن آن به شدت کاهش یافته است.
- ایجاد بستر سازی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی درصنایع پایین دستی نظیر نیروگاه های برق نیازمند داشتن صرفه ی اقتصادی ست که با این حجم یارانه ها اینگونه نیست.
- استفاده از ظرفیت های خالی تولید برخی کارخانه ها که با شرایط فعلی از تمام پتانسیل خود استفاده نمی کنند.
- هدفمند کردن یارانه ها باعث می شودبخش کمتری از منابع مالی دولت برای حمایت از ثروتمندان صرف شود و به عبارت دیگر منابع مالی دولت می تواند بیشتر در حمایت از افراد فقیر صرف شود.
- با واقعی شدن قیمت مواد و کالاهای اساسی از میزان حیف و میل و اسراف این کالاها کاسته می شود.
- ایرادات زیست محیطی فراوان ناشی از مصرف زیاد انرژی و سوخت های فسیلی ارزان هم از دلایل قوی و محکمی برای هدفمند کردن یارانه هاست.
طرح تحول اقتصادی و هدفمند کردن یارانه ها در ایران
محور های طرح تحول:
یارانه: یکی از وظایف مهم اقتصادى دولت‌ها توزیع درآمد در جامعه است و یارانه ابزارى است که می‌تواند دولت را در توزیع درآمد و برابرى آن بین گروه‌هاى پایین و بالاى درآمد یارى کند. مالیات: یکی از محورهای هفتگانه طرح تحول اقتصادی دولت، اصلاح ساختارى نظام مالیاتى و استفاده از ظرفیت مالیاتى است. مالیات در کشور ماحدود هشت درصد ارزش تولید ناخالص کشور است که در کشورهاى دیگر این شاخص بیش از بیست‌درصد است. شیوه پرداخت یارانه انرژى باید تغییر یابد، این تغییر در جهت هدفمند کردن یارانه‌ها خواهد بود، بانک: نظام بانکى باید در خصوص تأمین مالى کارآفرینان و سنت پاک قرض‌الحسنه جهت‌گیرى کند. نظام بانکدارى در تولید آمارهاى اقتصادى و ایجاد پایگاه آمارى دچار ضعف است که باید این مشکل مرتفع شود. نظام ارزی: نظام ارزی کشور در ماده 4 قانون چهارم توسعه به صورت شناور مدیریت شده مشخص شده که باید تحقق یابد. با توجه به نوسانات ارزى برنامه های اقتصادی کشور نیز با اتکا به ارز نفتی، پر نوسان است لذا باید تناقض های قانونى در خصوص ارزش‌گذارى پول ملى مرتفع شود، و نرخ ارز بهینه که همزمان تورم وارداتی و صادرات را مد نظر داشته باشد بررسی شود. گمرک: گمرک‌هاى کشور بسیار پراکنده و متعدد هستند که کارایى آن‌ها را کاهش داده است. مقررات پیچیده و فراوان و ناهماهنگى در وظایف آن‌ها با سازمان‌هاى دیگر وجود دارد و باید تحولى در این خصوص انجام شده و مجراى واحد و یکسان براى جلوگیرى از تداخل وظایف در دستور کار قرار گیرد. بهره‌وری: با اینکه نسبت سرمایه‌گذارى به تولید ناخالص داخلى در کشورهاى صنعتى و کشورهاى موفق جنوب شرقى آسیا (حدود 29 درصد در سال‌های 2000 ـ 1974 و در همین دوره در ایران حدود 28درصد) بوده است. یعنى با کشور ما تفاوتى ندارد اما رشد بهره‌ورى سرمایه نسبت به آن کشورها تفاوت معنادارى دارد. هنوز در کشور یک نظام منسجم سنجش و اندازه‌گیرى بهره‌ورى وجود ندارد که باید این موضوع به سرعت تحقق یابد. نظام توزیع: نظام توزیع کالا و خدمات در کشور بسیار سنتى و ناکارا است. لذا نوسازى شبکه توزیع، یکى از ضرورت‌ها است و باید برنامه‌هاى تقویت شبکه توزیع، منطقی‌کردن تعداد و فعالیت توزیع‌کنندگان و کوتاه‌کردن فاصله تولید تا مصرف، نظارت و کنترل صحیح جریان توزیع کالا ، استفاده از سیاست‌هاى صرفه‌جویى در توزیع و رفاه مصرف‌کنندگان، تحقق یابد.
هدفمند سازی:
مکانیسم هدایت یارانه ها به سمت گروه هــای
هدف که عمدتا اقشار فقیر و آسیب پذیر هستند
را هدفمندکردن یارانه ها می گویند.
هدفمند کردن یارانه ها نیازمند شرایط
خاصی است و این شرایط عبارت اند از:
شرط اول: شناسایی خانوارهای نیازمند حمایت
شرط دوم: شناسایی محتویات سبد حمایتی
شرط سوم: انتخاب ابزارهای حمایتی و
روش های هدفمند کردن یارانه ها
به منظور عملیاتی کردن هدفمند سازی یارانه ها دولت در چهار محور: 1- نظام شناسایی(اقشار آسیب پذیر و فعالیت های آسیب پذیر) 2- روش اصلاح قیمت( شامل اصول و مبانی، تفکیک کالایی، شیوه اصلاح، اعم از یکسان و تبعیضی، ترتیب و سرعت اصلاح قیمت) 3- تحلیل آثار اصلاح قیمت ها( اثر آن بر بودجه خانوار و توزیع درآمد، بودجه بنگاه ها، بودجه دولت، تولید، تورم و تجارت خارجی) 4- روش بازپرداخت(شیوه های جبران گروه های مختلف اعم از اقشار و فعالیت ها و اصلاح ساختاری و نهادی اعم از اجتماعی و اقتصادی)
