مباني نظري و پيشينه پژوهش (فصل دو) احساس تنهایی (docx) 30 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 30 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
احساس تنهایی
احساس تنهایی:
رشد اجتماعی در بردارنده ارتباط سالم و منطبق با موقعیت در افراد است. تعلیم و تربیت، اگر به دنبال پرورش انسانهای رشد یافته باشد که هست؛ ناچار باید مسأله رشد اجتماعی را به عنوان یکی از زمینههای فعالیت خود، مورد ملاحظه قرار دهد. در کنار رشد در سایر مهارتهای تحصیلی پرداختن به جنبههای اجتماعی زندگی و کسب آمادگیهای لازم برای برقرای رابطهای سالم با دیگران، یکی از چالشهای فراروی نوجوانان و جوانان در حال پرورش و نیز به دنبال آن از وظایف دست اندرکاران تعلیم و تربیت است(حسینچاری و خیر، 1381). بررسی دقیق و موشکافانه روابط بین فردی برای اولین بار، توسط سالیوان (1953؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381) در قالب روابط بینفردی جایگاه خود را در مباحث روانشناسی به دست آورد. سالیوان بر لزوم برقراری رابطه با دیگران، به دلیل ریشه داشتن آن در نیازهای اساسی انسانی تاکید میکند و بیکفایتی در ارضای نیاز به صمیمیت دیگران یا صمیمیت بین فردی را تحت عنوان تنهایی مطرح میکند. این احساس بیکفایتی، تجربهای ناخوشایند و عمیق است و میتواند ناشی از عدم ارضای نیاز ذاتی به تماس فیزیکی باشد. نیاز به تماس فیزیکی، برخی احتیاجات (عضلانی- ناحیهای) کودک را بر آورده میسازد.
یکی از متغیرهایی که اخیراً پژوهشهاي زیادي را به خود اختصاص داده است، احساس تنهایی است. تنهایی یکی از تجارب معمول دوره جوانی و نوجوانی است (بارگو همکاران،1993؛ به نقل از نجفی و همکاران، 1390). تمایل به صمیمیت بین فردی با هر انسانی از زمان تولد تا مرگ وجود دارد و هیچ انسانی نیست که به خاطر از دست دادن آن مورد تهدید قرار نگیرد. انسان با نیاز به ارتباط و صمیمیت متولد میشود (فرام، 1959؛ به نقل از هینریش و گالون، 2006). ماهیت انسان به طور طبیعی اجتماعی است. از نظر بامیستر و لیری (1995) نیاز به تعلق داشتن در انسان یک انگیزه اساسی را شکل میدهد و باعث افکار، هیجانات و رفتارهای بین فردی مثبت، پایدار و مهم است.
تعریف احساس تنهایی:
به نظر سالیوان (1953؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381)، نیاز به برقراری ارتباط در بزرگسالی به شکل نیاز به مشارکت در فعالیتهای اجتماعی بروز می کند و عدم ارضای آن، منجر به احساس تنهایی میشود. اوج نیاز به هم نوع در قالب احتیاج به محبت دیگران و تبادل محبت به منظور برقراری روابط دوستی صمیمانه یا در بالاترین سطح آن، نیاز به عشق نسبت به فردی دیگر متجلی میشود. ریشه تنهایی به نظر او، در عدم ارضای یکی از این نیازها، در مراحل مختلف است و همه آن ها میتوانند در قالب نیاز اساسی به تماس و صمیمیت بررسی شوند.
فرام رایکمن (1959؛ حجت، 1989؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381)، ضمن ارایه شواهدی در تأیید نظریه سالیوان، خاطر نشان میکند که همه انسانها از تنها شدن هراس دارند و آستانه احساس تنهایی را متأثر از تاریخچه رشدی افراد میداند. به نظر وی، فقدان مستمر تماس فیزیکی در دوران کودکی، ممکن است به ناراحتیهای جسمانی و نیز عاطفی، اعم از احساس تنهایی منجر شود.
احساس تنهایی زمانی به وجود میآید که تماس و رابطه فرد با دیگران کاذب باشد؛ به نحوی که تجربه عاطفی مشترکی برای این رابطه دوجانبه فرد با دیگران متصور نباشد و انسان در فرایند تماس با دیگران، فاقد یک ارتباط حقیقی و صمیمانه باشد (ونهالست، کالی مستر، لواکس، اسکولت، انگلس و همکاران، 2012).
گاتمن (1977؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381) انزوای اجتماعی را معادل تنهایی به کار برده است. پرلمن و پپلائو (1982؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381) تنهایی را بر حسب تفاوت و شکاف مابین سطح مطلوب و سطح موجود روابط اجتماعی افراد، با در نظر گرفتن جنبههای کمی و کیفی آن، تعریف کرده اند. به نظر آنها، مبنای احساس تنهایی، فاصله و شکاف بین آرمانهای فرد (آن چه میخواهد) و دستاوردهای او (آن چه به دست آورده است) در روابط و صمیمیتهای بین فردی است. هر چه این فاصله بیشتر باشد احساس تنهایی بیشتر است.
پارک هورست و هوپمیر (1999) نیز تنهایی را به عنوان احساس ناراحتی از انزوا تعریف کردهاند. تنهایی در کودکان، نشان دهندۀ نارسایی و ضعف ارتباطهای بین فردی با همسالان است که به نارضایتی از روابط اجتماعی با دیگر کودکان منجر میشود (دان، دان و بیدوزا، 2007).
میشلا و همکاران (1982؛ به نقل از نجفی و همکاران، 1390) تنهایی را احساس ناخوشایندي میدانند که در نتیجۀ کاستی در شبکۀ روابط اجتماعی فرد به صورت کمی و کیفی و عدم دسترسی به روابط نزدیک و مطلوب با دیگران به وجود می آید. گزارشها حاکی از آن است که بیش از 66 درصد از دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی از تنهایی به عنوان مشکلی مهم یاد کرده اند (کلب و همکاران، 1995؛ به نقل از نجفی و همکاران، 1390).
احساس تنهايي، براساس بسياري از تعاريف، تجربهاي آزارنده و پريشان كننده است (پارلمن، 1983؛ ویس،1987؛ به نقل از جوکار و سلیمی،1390) كه مشكلات روانشناختي و جسماني، شديدي را به دنبال دارد (دیتوماسو و اسپینر،1997؛ به نقل از جوکار و سلیمی،1390).
«تنهایی»، حالتی ناراحت کننده است و زمانی به وجود میآید که بین روابط بین فردی، که فرد تمایل دارد آن را داشته باشد و روابطی که وی در حال حاضر دارد، فاصله وجود داشته باشد (پپلو و پرلمن، 1982). این تعریف بر خصوصیت عاطفی احساس تنهایی تأکید میکند. تنهایی یک تجربه عاطفی ناراحت کننده است، اما بر عنصر شناختی نیز تأکید دارد. به این صورت که «تنهایی» ناشی از این ادراک است که ارتباطات اجتماعی فرد برخی از انتظارات او را برآورده نمیکند.
اشر و پاکت(2003) تنهایی را آگاهی شناختی فرد از ضعف در روابط فردی و اجتماعی خود توصیف می کنند که به احساس غمگینی، پوچی یا تأسف و حسرت منتهی میشود.
باید توجه داشت که تنهایی، اگرچه از طریق خصوصیات عینی و کمی روابط اجتماعی (مثل فراوانی تعاملات یا تعداد دوستان) تحت تاثیر قرار میگیرد، اما از طریق ارزیابیهای ذهنی و کیفی این روابط، مثل رضایت از ارتباطات یا صلاحیت اجتماعی درک شده، بیشتر تحت تاثیر قرار میگیرد (آشر و پاکویت، 2003؛ کاترونا، 1982؛ جونز، 1982؛ ویلر، ریس و نزلک، 1983). از نظر بسیاری از محققان (هیمل و همکاران، 1999؛ مک رایتر، 1990؛ پپلو و پرلمن، 1982، روتنبرگ، 1991)، «تنهایی» یک حقیقت اساسی زندگی است و بنابراین همه افراد در برخی از دورههای زندگیاشان آن را با شدت متفاوت، تجربه میکنند. تنهایی محدود به مرزهای سنی، جنسی، نژادی، اقتصادی یا جسمی خاص نیست (نتو و باروز، 2000). بنابراین، تنهایی یک تجربه فراگیر ناشی از نیاز اساسی به تعلق داشتن است. احساس تنهایی ممکن است مداوم یا موقتی باشد. با وجود این که، احساس تنهایی موقتی غالباً موقعیتی و تجربه ای عادی است، احساس مداوم تنهایی نگران کننده است (آشر و پاکویت،2003). نتو و باروز (2000) ادعا می کنند، برخی افراد در بسیاری از موقعیتهای مختلف احساس تنهایی میکنند، به طوری که می توان گفت این تجربه از یک صفت شخصیتی پایدار به وجود میآید.
دو دیدگاه عمده در ارتباط با احساس تنهایی:
در تحقيقات انجام شده در زمینه احساس تنهايي، طي دو دهة گذشته، دو ديدگاه عمده در ارتباط با احساس تنهايي به چشم ميخورد (دی توماسو، برانن و بست، 2004؛ به نقل از جوکار و سلیمی،1390).
در ديدگاه نخست، احساس تنهايي حالتي واحد و يكپارچه انگاشته ميشود كه ناشي از كاستيهايي در روابط مختلف است؛ يعني احساس تنهايي در شرايط مختلف داراي علت واحد بوده و تنها از نظر شدت متفاوت است.
در ديدگاه دوم، احساس تنهايي پديدهاي چند بعدي به حساب مي آيد كه از نظر شدت، علل و شرايط متفاوت است. هرچند اين ديدگاه انواع مختلف احساس تنهايي را داراي يك هستة مشترك ميداند؛ اما بر اين نكته تأكيد دارد كه پيامدهاي مرتبط با نقص در روابط مختلف، همچون احساس تنهايي، در حوزههاي ارتباطي خاص از نظر كيفي متفاوت است. طرفداران اين رويكرد اظهار ميدارند كه اين گونه مفهوم سازي از احساس تنهايي، تجارب متنوع و متمايزي را از احساس تنهايي منعكس ميكند. براي مثال بين احساس تنهايي يك نوجوانِ در حال رشد و انتقال به دوره بزرگسالي با احساس تنهايي بزرگسالي كه همسرش را از دست داده، تفاوتهاي كيفي وجود دارد (دیتوماسو، برانن و بست، 2004؛ به نقل از جوکار و سلیمی، 1390). منتقدان رويكرد تك بعدي احساس تنهايي، ادعا ميكنند كه مقياسهاي كلّي قادر نيستند ماهيت چند عاملي احساس تنهايي را به طور كامل در برگيرند. به دنبال اين انتقادات، در ابتدا، ويس در سال 1973( به نقل از جوکار و سلیمی، 1390)، به منظور تعيين ماهيت ابعاد احساس تنهايي، احساس تنهايي اجتماعي را از احساس تنهايي عاطفي متمايز كرد. براساس اين تمايز احساس تنهايي عاطفي از دلبستگي نابسنده به خانواده، دوستان و افراد نزديك معنا مي يابد؛ در حالي كه احساس تنهايي اجتماعي از تعداد ناكافي رفاقتها و دوستيها ناشي ميگردد.
طبقه بندی ویس از احساس تنهایی:
تنهایی یک پدیده «چند بعدی» است و از لحاظ شدت، شرایط و علل متفاوت است. برای مثال، تنهایی کودکی که مادر خود را از دست داده، با تنهایی کودکی که همبازی ندارد، به گونه متفاوتی تجربه میشود. به منظور بررسی این پدیده چند بعدی، ویس (1973) با در نظر گرفتن این نکته که نقایص ارتباط اجتماعی متفاوت، باعث شکلهای متفاوتی از تنهایی و عواطف ناشی از آن میشود، یک طبقه بندی از «تنهایی» ارائه کرده است. مطابق با نظر ویس، تنهایی به دو صورت است:
«تنهایی هیجانی» : تنهایی هیجانی از فقدان دلبستگی صمیمی و نزدیک با اشخاص دیگر به و جود می آید و باعث احساساتی چون تهی بودن و اضطراب میشود.
«تنهایی اجتماعی»: در حالی که تنهایی اجتماعی از فقدان یک شبکه ارتباطات اجتماعی ناشی میشود که در آن فرد، بخشی از یک گروه دوستانه است که دارای علایق و فعالیتهای مشترک هستند و باعث احساساتی چون ملامت، بیهدفی و در حاشیه بودن میشود.
تمایز بین تنهایی «هیجانی» و «اجتماعی»، بیانگر این نکته است که تنهایی، بسته به موقعیتی که در آن نیازهای فرد ارضاء نشود، خود را به شیوههای متفاوتی نشان میدهد (چیپور، 2001). برای مثال، یک نوجوان ممکن است از ارتباطاتی که با همسالان خود دارد راضی باشد، اما در ارتباطات خود با والدین و خانوادهاش احساس تنهایی کند (گوسن و مارکون، 1999). عکس این حالت نیز صادق است. در نتیجه نمیتوان تنهایی را از طریق جایگزین کردن یک نوع ارتباط، با دیگری کاهش داد. نوع خاصی از تنهایی، فقط زمانی کاهش مییابد که آن نیازهای ارضا نشده خاص، ارضاء شوند (ویس، 1973).
با توجه به طبقهبندی ویس (1973؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381) از تنهایی پالوتزیان و جتنگیان( 1988؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381) یادآور شدهاند که احساس تنهایی اجتماعی و احساس تنهایی عاطفی، دارای ریشههای روانشناختی مختلف با تأثیرات متفاوت میباشند و از این رو، میتوان انتظار داشت، افرادی که از لحاظ عاطفی احساس تنهایی میکنند، با افرادی که به لحاظ اجتماعی احساس تنهایی دارند، از نظر پیشینه رشدی و زمینه ساز، تفاوت های آشکاری داشته باشند. این پژوهشگران نقش عوامل فرهنگی و ساختارهای اجتماعی متفاوت را، مورد ملاحظه قرار دادهاند و برآنند که ساختارهای اجتماعی، تحت تأثیر زمان و نیز فرهنگ، ممکن است، انواع مختلفی از تنهایی را پدید آورند.
علاوه براین طبقه بندی، موستاکاس (1975؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381) از تنهایی وجودی بحث میکند. راسل، کاترونا و دیگران (1984؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381)، بحث مفصلی در باب طبقه بندی تنهایی ارایه کرده اند و حجت (1983؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381) از احساس تنهایی مزمن و انتقالی سخن به میان آورده است.
مولفههای اصلی در احساس تنهایی:
با مروری بر برخی تعاریف ارائه شده از تنهایی میتوان دریافت در تعریف احساس تنهایی تفاوتهای نسبتاً چشمگیری بین صاحبنظران وجود دارد. اما با وجود این تفاوتها، سه مؤلفۀ اصلی در تعاریف تنهایی قابل شناسایی است؛
نخستین مؤلفۀ اجتماعی احساس تنهایی است. احساس تنهایی به روشنی منعکس کننده نارسایی روابط اجتماعی ارضاکننده است. با این حال نمی توان احساس تنهایی را معادل انزوای اجتماعی در نظر گرفت یا به عبارت دیگر باید بین انزواطلبی و احساس تنهایی تمایز قایل شد.
تلاش برای تفکیک احساس تنهایی از انزواطلبی به دومین مؤلفه احساس تنهایی منتهی میشود. احساس تنهایی، احساس فاعلی است که ممکن است با واقعیت بیرونی همسان نباشد. به بیان دیگر در حالی که برخی از افراد روابط اجتماعی محدودی دارند، احساس تنهایی را تجربه نمیکنند، اما برخی دیگر با وجود برخورداری از شبکۀ روابط اجتماعی نسبتاً گسترده، از احساس ناخوشایند تنهایی رنج میبرند. بنابراین احساس تنهایی مستلزم ادراک یا ارزیابی فرد از روابط اجتماعی خود و مقایسه وضعیت کنونی با وضعیت مطلوب و آرمانی مورد نظر خود است. از دیدگاه برخی صاحبنظران این مقایسه و نحوه ادراک روابط اجتماعی علت بروز احساس تنهایی است (هینریچ و گالون، 2006).
سومین مؤلفۀ در برگیرندۀ ویژگیهای عاطفی و هیجانی احساس تنهایی است. در بیشتر تعاریف ارائه شده درباره احساس تنهایی، از احساس ناخوشایند و هیجانهای منفی که اغلب افراد از آنها میگریزند، سخن به میان آمده است. با این حال برخی از پژوهشگران به جای آنکه احساس تنهایی را هیجان منفی تلقی کنند، آن را تداعی کننده پارهای از هیجانهای منفی مانند اضطراب، افسردگی، دوست داشتنی نبودن و مواردی از این دست میدانند (رایت، 2005). بر این اساس احساس تنهایی گذرگاهی است برای هجوم آوردن احساسات منفی دیگر که اغلب افراد میکوشند به صورت هشیار و ناهشیار از آنها اجتناب کنند. به همین دلیل نیز افرادی که احساس تنهایی میکنند، عزت نفس پایینی دارند و به ویژه نسبت به تواناییهای خود، تردید میکنند و در رفتارهای بین فردی حالتهایی مثل خجالت، شرم، اضطراب، جسارت نداشتن، خطرپذیری کم و درون گرایی از خود نشان میدهند (هوروایتز و فرنچ،1979).
ویژگیهای افراد دارای احساس تنهایی:
افرادی که احساس تنهایی میکنند، عزت نفس پایینی دارند (ایلت و جوشی، 1986؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381).
نسبت به توانایی های خودشان، تردید می کنند.
در رفتار بین فردی، حالتهایی مثل خجالت، شرم، اضطراب، عدم جسارت، خطرپذیری کم، درون گرایی و ... از خود نشان میدهند (حجت، 1982؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381).
نسبت به حالتهای عاطفی و هیجانی مثل افسردگی، اضطراب و خشم، آسیب پذیر و حساسند (جونز و دیگران، 1982؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381).
در محیطهای آزمایشی هم، رفتارهای بین فردی ناموثری دارند (بل، 1984؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381)
تمایلات آنها همراه با استنادهای درونی و پایدار به ناتوانیهای خود، در خصوص انفعال و ناکامیهای اجتماعی است (کریک و لاد، 1993؛ به نقل از حسینچاری و خیر، 1381).
همراهی احساس تنهایی با سایر مشکلات روانی:
آمارها نشان ميدهد كه از هر چهار نفر، يك نفر از احساس تنهايي رنج ميبرد (دی توماسو، برانن و بست، 2004؛ به نقل از جوکار و سلیمی، 1390). احساس تنهايي با افسردگي، خودكشي، سوء مصرف مواد، احساس تيره روزي و بدبختي (ساکلوفسکی و یاچولیک، 1989؛ به نقل از جوکار و سلیمی،1390) و تعدد بيماريهاي جسمي (ارنست و کاکیوپو، 1999؛ به نقل از جوکار و سلیمی، 1390)همبسته است.
احساس تنهایی با برخی ویژگیهای روان شناختی مانند: تکانشگری، پرخاشگری، دورن گرایی، عزت نفس پایین، خجالت، شرم، اسناد بیرونی موفقیت ها مرتبط است (روتبرگ و همکاران، 2004). احساس تنهایی تجربهای همگانی است و همه آدمیان صرف نظر از جنس، سن، استعداد، نژاد، مذهب و پایگاه اجتماعی- اقتصادی در دورهای از زندگی خود آن را تجربه میکنند. اوج احساس تنهایی در نوجوانی و اوایل جوانی است (برم و کازین، 1996).
2) پيشينه مطالعاتي
الف) تحقيقات انجام شده در داخل كشور
فرشید فر، عطایی و فرازی (1392) در پژوهشی تحت عنوان بررسی نگرش، کاربرد و تاثیر تلفن همراه و پیام کوتاه در نوجوانان در نمونهای با تعداد 500 نفر دانش آموز سال سوم راهنمایی که به صورت طبقهای تصادفی انتخاب شدند به این نتایج دست یافتند که استفاده از تلفن همراه در زمینه غفلت دانشآموزان دختر و پسر از کارهای روزمره، تاثیر معناداری دارد. پسران بیشتر از دختران گرایش به استفاده از تلفن همراه در رابطه با موضوعات جنسی دارند. استفاده از تلفن همراه در میان دختران بیشتر از پسران باعث افزایش استرس و تنش می شود. نوجوانان بر این باورند تلفن همراه ابزاری است که با آن از طرف والدین کنترل میشوند و در این زمینه کنترل پسران نسبت به دختران بیشتر گزارش شده است. در نتیجه وابستگی به تلفن همراه در نوجوانان به حدی است که اکثراً به غیر از مواقع خالی شدن شارژ (در پسران) و مزاحمت تلفنی (در دختران) تلفن همراه خویش را خاموش نمیکردند. انگیزه نوجوانان در استفاده از تلفن همراه به سطح سرگرمی، وقت گذرانی و تماس تلفنی با جنس مخالف تنزل پیدا کرده و نیز هیچ اهمیتی به محتوای پیام های ارسالی و دریافتی در هیچ مقطعی داده نمی شود.
رودباری، ساداتی قلعه (1392) در پژوهشی تحت عنوان رابطه سلامت عمومی و استفاده مفرط از تلفن همراه در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان نکا در نمونهای به حجم 300 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان نکا که به روش نمونه گیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب کرده بودند به این نتایج دست یافتند که بین ابعاد سلامت عمومی و استفاده مفرط از تلفن همراه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. تحلیل چندگانه به روش گام به گام نشان داد که متغیرهای سلامت عمومی جمعاٌ 53 درصد واریانس استفاده از تلفن همراه را تبیین می کند. دیگر یافته دال بر آن بود که افسردگی بیشترین سهم را در تبیین واریانس استفاده از تلفن همراه دارد و 39 درصد واریانس استفاده مفرط از تلفن همراه را تبیین میکند.
پناهی، فرجی و اصلانی (1392) در پژوهشی تحت عنوان آسیبهای روانی- اجتماعی و وابستگی به تلفن همراه در دانشآموزان با نمونهای به حجم 440 دانشآموز مقطع متوسطه که به روش خوشهای انتخاب شده بودند به این نتایج دست یافتند که دانشآموزانی از امکانات جانبی تلفن همراه برای پر کردن اوقات فراغت و ارتباط با دوستان خود استفاده مینمایند 6/53 درصد برای گوش دادن به موسیقی، 1/31 درصد برای ارسال و دریافت پیامک، 2/25 درصد برای مکالمه و 10 درصد از بلوتوث استفاده مینمایند. محتوای بیشتر پیامکهای دریافتی و ارسال طنز می باشد. اکثر بلوتوثها برای مبادله موسیقی و عکس مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین نتایج نشان داد که بین وابستگی به تلفن همراه با افزایش ارتباط ناسالم و افت تحصیلی، رابطه دارد. با این وجود استفاده از تلفن همراه باعث افت تحصیلی در دانشآموزان و نیز کاهش برقراری ارتباط عاطفی نوجوانان با خانوادههایشان می شود، که در طولانی مدت میتواند اثرات مخرب روحی و فرهنگی ایجاد نماید.
عطایی، فرازی و کیوانکار(1392) در پژوهشی تحت عنوان مدل یابی علی بهزیستی ذهنی با توجه به مولفههای پورنوگرافی از طریق تلفن همراه، تمایلات جنسی، رفتارهای مغایر جنسی در نوجوانان با نمونهای به حجم 500 نفر دانشآموز مقطع راهنمایی و متوسطه به روش نمونهگیری چندمرحلهای خوشهای، انتخاب شده بودند، به این نتایج دست یافتند که پورنوگرافی از طریق تلفن همراه با رفتارهای مغایر جنسی، تمایلات جنسی به جنس مخالف رابطه دارد. همچنین پورنوگرافی با رضایت از زندگی و هیجانات رابطه منفی رابطه دارد.
زربخشبحري، راشدي و خادمی(1391) در پژوهشی تحت عنوان احساس تنهایی و اعتیاد به اینترنت در دانشجویان به نمونهای 148نفری از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم که به روش نمونه گیري تصادفی ساده وارد مطالعه شدند، با این نتایج دست یافتند که احساس تنهایی و دو خرده مقیاس ارتباط با خانواده و نشانگان عاطفی همبستگی مثبت و معناداري با اعتیاد به اینترنت دارند. ولی بین متغیرهاي جمعیت شناسی مانند، سن، جنسیت و وضعیت تأهل با اعتیاد به اینترنت ارتباط معناداري یافت نشد.
عابدینی و زمانی (1391) در پژوهشی با عنوان بررسی انگیزه، میزان و نوع استفاده از تلفن همراه در دانشجویان با نمونه ای شامل 300 نفر (150 زن، 150 مرد ) از دانشجویان دانشگاه اصفهان به این نتایج دست یافتند که وجود تفاوتهاي جنسیتی از نظر انگیزش و نوع استفاده از امکانات تلفن همراه در دانشجویان معنادار بود. همچنین مشاهده شد بین وضعیت تاهل، تحصیلات والدین و میزان استفاده از تلفن همراه رابطه معنادار وجود دارد. با این حال، بین جنسیت و میزان استفاده از تلفن همراه رابطه معنادار مشاهده نشد. این یافته ها حاکی از این است که الگوهاي استفاده از تلفن همراه مانند الگوهاي استفاده از سایر رسانهها و فناوريها از جمله اینترنت، کامپیوتر، لپ تاپ و موارد دیگر در زنان و مردان متفاوت است.
نجفی، دهشیری، شیخی و دبیری(1390) در پژوهشی تحت عنوان نقش حرمت خود و مؤلفههاي تنهایی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی با نمونهای به حجم 281 نفر (141پسر و 140 دختر) بود به این نتایج دست یافت که حرمت خود و احساس تنهایی نقش معنیداري در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دارند. همچنین بین حرمت خود و احساس تنهایی ارتباط منفی و معنیداري مشاهده شد. همچنین میانگین نمرات احساس تنهایی و نشانههاي عاطفی احساس تنهایی دختران به طور معنیداري بیشتر از پسران بود. این یافتهها بیانگر نقش و اهمیت نیاز حرمت خود به عنوان مسیري بالقوه در کمک به دانشآموزان براي مقابله با تجارب تنهایی اجتماعی– عاطفی و پیشرفت تحصیلی است.
بيدي، نامداري پژمان، اماني، قنبري و كارشكي (1391) در پژوهشی تحت عنوان تحليل ساختاري ارتباط بين اعتياد به اينترنت با افسردگي، سازگاري اجتماعي و عزت نفس با نمونهای به حجم 120 نفر از كاربران كافينتهاي دوبي، از مليتهاي مختلف، شامل مرد و زن، حداقل 18 سال سن و مسلط به زبان انگليسي، انتخاب شدند به این نتايج دست یافتند که افسردگي، سازگاري اجتماعي و عزت نفس به طور معناداري، اعتياد به اينترنت را پيش بيني ميكنند که بر این اساس می توان گفت اگر چه در حال حاضر اينترنت ابزاري مهم به شمار مي آيد اما بايد از مخاطرات آن آگاه بود و در اين زمينه فرهنگ سازي گسترده به صورت ملي و فراملي انجام داد.
طاهری و فیاضی (1390) در پژوهشی تحت عنوان بررسی علل افت انگیزش تحصیلی از دیدگاه دانشآموزان دوره پیش دانشگاهی با توجه به جنسیت و زمینه خانوادگی آنها با نمونهای به حجم 1455 دانشآموز پیش دانشگاهی (766 دختر و 683پسر) به این نتایج دست یافتند که دختران در عوامل خانوادگی و فردی از سطح انگیزشی بالاتری نسبت به پسران برخوردارند. در ارتباط با عوامل انگیزش و سطح تحصیلات پدر مشخص شد که فرزندان پدرانی که تحصیلات دبیرستانی داشتهاند در عامل خانوادگی از انگیزش بالاتری نسبت به فرزندان پدرانی که بیسواد بودند، برخوردار بوده اند. در ارتباط با این عامل و سطح تحصیلات مادر نشان داده شد که در عامل مدرسه فرزندان مادرانی که تحصیلات دبیرستانی داشته اند از انگیزش بیشتری نسبت به فرزندانی که مادرانشان بیسواد بودند یا تحصیلات ابتدایی داشته اند، برخوردار بوده اند. همچنین فرزندان مادران خانه دار از انگیزش تحصیلی بیشتری در بعد عامل اجتماعی، نسبت به فرزندان مادران شاغل برخوردارند در حالیکه در ابعاد خانوادگی و فردی تفاوتی معنیداری مشاهده نشد، ولی در مجموع چهار عامل انگیزش تحصیلی تفاوت معنیداری به نفع فرزندان مادران خانه دار به دست آمد.
یاسمی نژاد و گل محمدیان (1390) در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه پنج عامل نیرومند شخصیت و استفاده آسیبزا از تلفن همراه در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی دزفول با نمونهای به حجم 275 نفر در سال تحصیلی 90-89 که به روش نمونه گیري تصادفی ساده انتخاب شدند، به نتایج زیر دست یافتند که استفاده آسیب زا از تلفن همراه با روان رنجورخویی رابطه مثبت و با برونگرایی رابطه منفی معنیداري دارد. همچنین تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نشان داد که متغیرهاي روانرنجورخویی و برونگرایی جمعاً 10 درصد واریانس استفاده آسیب زا از تلفن همراه را تبیین می کنند. دیگر یافته ها دال بر آن بود که بین دانشجویان دختر و پسر و متاهل و مجرد از نظر استفاده از تلفن همراه تفاوت معنیداري وجود دارد، اما بین دانشجویان فنی و انسانی تفاوت معنیداري وجود ندارد، بدین معنی که میزان استفاده از تلفن همراه دانشجویان دختر از دانشجویان پسر و دانشجویان مجرد از متاهلها بیشتر بود. با توجه به این یافتهها پژوهشگران نتیجه گرفتند که ویژگیهاي شخصیتی در پیش بینی استفاده آسیب زا از تلفن همراه دارای اهمیت هستند.
يارمحمديان و شرفي راد (1390) درپژوهشی تحت عنوان تحليل رابطه بين هوش هيجاني و سازگاري اجتماعي در نوجوانان با نمونهای به حجم 150 نفر (50 نفر 10 تا 12 سال پايه اول راهنمايي، 50 نفر 13 تا 15 سال پايه سوم راهنمايي، 50 نفر 16 تا 18 سال پايه سوم دبيرستان) که به شكل نمونه گيري تصادفي خوشهاي چند مرحلهاي گزينش شدند، به این نتایج دست یافتند که بين عوامل هوش هيجاني و سازگاري اجتماعي دانش آموزان گروه سني 12-10 سال و گروه سني 15-13 سال رابطه معناداری وجود دارد، اما اين رابطه در گروه سني 18-16 سال معنادار نبود. نتايج همچنين نشان داد که بين هوش هيجاني کلي و سازگاري اجتماعي رابطه معنادار است بنابراين، مي توان نتيجه گرفت که تربيت و تقويت هوش هيجاني مي تواند در تربيت مهارتهاي اجتماعي و سازگاري اجتماعي نوجوانان موثر واقع شود.
خوشکنش، اسدی، شیرعلیپور و کشاورز افشار( 1389) در پژوهشی تحت عنوان نقش نيازهاي بنيادين و حمايت اجتماعي در سازگاري اجتماعي دانشآموزان مقطع متوسطه با نمونهای نمونهای 160 دانشآموز (80 دختر و 80 پسر) به این نتایج دست یافتند که اثر مستقيم جنس بر نيازهاي بنيادين و سازگاري اجتماعي معنادار است، ولي بر حمايت اجتماعي معنادار نيست. اثر غيرمستقيم جنس بر سازگاري و حمايت اجتماعي معنادار است، در حالي که اثر کلي جنس بر نيازهاي بنيادين معنادار نيست. اثر مستقيم حمايت اجتماعي بر سازگاري اجتماعي معنادار است. با توجه به یافتههای فوق نتیجه گرفتند که نيازهاي ينيادي و حمايت اجتماعي ميتواند بر سازگاري اجتماعي دانش آموزان تاثيرگذار باشد.
نادری و حقشناس (1388) در پژوهشی تحت عنوان رابطه تکانشگری و احساس تنهایی با میزان استفاده از تلفن همراه در دانشجویان با نمونهای به حجم 200 نفر (100 نفرزن و 100 نفر مرد) از دانشجویان مشغول به تحصیل در سال 88-1387 به این نتایج دست یافتند که بین تکانشگری و احساس تنهایی با میزان استفاده از تلفن همراه رابطه معنیدار مثبتی و جود دارد. همچنین نتایج نشان داد که از میان متغییرهای پیش بین فقط تکانشگری پیش بینی کننده میزان استفاده از تلفن همراه است.
درتاج، مصائبي و اسدزاده (1388) در پژوهشی تحت عنوان تأثير آموزش مديريت خشم بر پرخاشگري و سازگاري اجتماعي دانشآموزان پسر 12 تا 15ساله با نمونه ای به حجم 34 نفر از دانشآموزان در دسترس به این نتایج دست یافتند که پرخاشگري گروه آزمايش در مقايسه با گروه گواه کاهش و سازگاري اجتماعي آنها افزايش يافته است که به عنوان نتیجه می توان آموزش مهارتهاي کنترل خشم را به عنوان روش موثري براي کاهش پرخاشگري و بالا رفتن سازگاري اجتماعي در نظر گرفت.
ب) تحقيقات انجام شده در خارج كشور
لیپ، بارکلی و کارپینسکی (2014) درپژوهشی تحت عنوان رابطه بین استفاده از تلفن همراه، عملکرد تحصیلی، اضطراب و رضایت از زندگی در دانشجویان با نمونه ای به حجم 490 نفر از دانشجویان دانشگاه به این نتایج دست یافتند که اسفتاده از تلفن همراه و پیام کوتاه در مدل ماتریکس همبستگی به خوبی قابل تبیین است با این صورت که: اسفتاده از پیام کوتاه و تلفن با عملکرد تحصیلی رابطه منفی معنادار دارد و به صورت مثبت با اضطراب در رابطه است. در عوض، عملکرد تحصیلی به صورت مثبت با رضایت از زندگی رابطه داشت در حالی که اضطراب به صورت منفی با رضایت از زندگی رابطه داشت. براساس این یافته ها می توان نتیجه گرفت که استفاده مفرط از تلفن همراه ممکن است تأثیراتی منفی بر عملکرد تحصیلی، سلامت روان و بهزیستی روان شناختی و یا شادکامی داشته باشد.
لی، تام و چای(2013) در پژوهشی تحت عنوان رابطه استفاده از تلفن همراه با احساس تنهایی و اضطراب اجتماعی و عوامل شخصیتی با نمونه ای به حجم 187 نفر به این نتایج دست یافتند که شخصیت ، اضطراب اجتماعی و احساس تنهایی با استفاده از تلفن همراه رابطه دارد به این صورت که اگر اصطراب اجتماعی بالا باشد استفاده از تلفن همراه هم زیاد خواده شد و استفاده ازتلفن همراه احساس تنهایی را بالا می برد و بین بعد شخصیت باز بود به تجربه با اضطراب اجتماعی رابطه منفی وجود دارد.
بونتی (2009) در پژوهشی تحت عنوان بررسی رابطه بین احساس تنهایی و اضطراب اجتماعی ارتباطات انیترنتی کودکان و نوجوانان با نمونه ای به حجم 626 نفر از دانشآموزان 10 تا16 ساله به این نتایج دست یافتند: کودکان و نوجوانانی که تنها بودند به گونه متفاوتی از ارتباط اینترنتی نسبت به کسانی که تنها نبودند، استفاده می کنند. ارتباطات اینترنتی عمدتاً درباره موضوعات شخصی و صمیمانه بود، اما برای جبران مهارت های اجتماعی ضعیف و قرار گذاشتن با افراد جدید نیز مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل های بیشتر بر روی تفاوت های جنسیتی در بین کودکان و نوجوانان تنها نشان داده که دختران و پسرانی که ارتباط اینترنتی برقرار کرده اند، با شرکای مختلفی در رابطه بوده اند. میتوان چنین برداشت کرد که برای این افراد خواهان برقراری ارتباط اینترنتی، نیاز مبرمی به خود ابرازی، به دست آوردن هویت منسجم، و تعامل اجتماعی وجود دارد. مطالعات طولی بیشتر با دیدگاه کمی و کیفی، همبستگی استفاده از اینترنت و بهزیستی روان شناختی را بهتر نشان داده اند.
دونا، رد و فسیر(2007) در پژوهشی تحت عنوان «پیام یا مکالمه؟ اضطراب اجتماعی، احساس تنهایی و ترجیحات متفاوت برای استفاده از تلفن همراه» با نمونهای به حجم 158 نفر به این نتایج دست یافتند که شرکت کنندگان دارای احساس تنهایی ترجیح دادند که از تماس صوتی و پیام کوتاه که به عنوان روش های کمتر صمیمی ارزیابی کرده بودند، استفاده کنند و شرکت کنندگان مضطرب ترجیح دادند از پیام کوتاه استفاده کنند و آن را یک راه عالی برای برقراری رابطه صمیمانه ارزیابی کردند. این باورهای متفاوت به ترتیب 36 درصد و 16درصد در واریانس ترجیح شرکت کنندگان برای استفاده از پیام کوتاه و تماس صوتی را تبیین کرد و به طور قابل توجهی تاثیر احساس تنهایی و اضطراب اجتماعی را هنگامی که به معادلات رگرسیون اضافه شد، کاهش داد.
منابع:
الف) فارسی
ابطحی، معصومه السادات و ندری، خدیجه. (1390). رابطه خلاقیت و سازگاری اجتماعی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان متوسطه شهر زنجان. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی. سال سوم، شماره2. (10). 15-28.
اتکینسون، ر.؛ ریچارد سی؛ اس. ادوارد ای، اسم؛ داریل ج. ب. (1384). زمینه روان شناسی. ترجمه، حسن رفیعی، جلد دوم، تهران: انتشارات ارجمند.
امير رستگار، خالد. (1389). سنجش رابطه جامعه پذيري در دانشگاه با انگيزش تحصيلي دانشجويان. فصلنامه علمی- پژوهشی راهبرد فرهنگ. شماره دوازدهم و سيزدهم . (1). 135- 157.
بحرانی، محمود. (1384). مطالعه انگیزش تحصیلی دانشآموزان متوسطه استان فارس و عوامل همبسته با آن. مجله علوم اجتماعی و انسانی شیراز(ویژه نامه علوم تربیتی). دوره 22. شماره4. 104-115.
بحرانی، محمود. (1388). بررسی روایی و پایایی مقیاس انگیزش تحصیلی هارتر. فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعاتی روانشناختی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهراء. دوره5. شماره1.(1). 51-72.
بيدي، فاطمه؛ نامداري پژمان، مهدي ؛ اماني،احمد؛ قنبري، سيروس و كارشكي، حسين. (1391). تحليل ساختاري ارتباط بين اعتياد به اينترنت با افسردگي، سازگاري اجتماعي و عزت نفس. مجله علمي- پژوهشی دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني همدان. دوره نوزدهم ، شماره 3 ، شماره مسلسل 65. 41- 48.
پروين، لارنس، ا؛ جان، اليور، بي. (1381). روانشناسي شخصيت نظريه و پژوهش. ترجمه: محمدجعفر جوادي و پروين کديور، تهران: نشر آييش.
پناهی،یعقوب؛ فرجی، رباب و اصلانی، طاهر .(1392). آسیب های روانی- اجتماعی و وابستگی به تلفن همراه در دانش آموزان. ششمین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و نوجوان. دانشگاه علوم پزشکی تبریز .دانشکده پزشکی.
جوکار، بهرام؛ سلیمی، عظیم. (1390). ویژگی های روان سنجی فرم کوتاه مقیاس احساس تنهایی اجتماعی و عاطفی بزرگسالان. مجله علوم رفتاری. دوره5، شماره4. (4). 311-317.
حسین چاری، مسعود؛ خیّر، محمد. (1381). بررسی کارایی یک مقیاس برای سنجش احساس تنهایی در دانش آموزان دوره راهنمایی. مجله علوم اجتماعی انسانی دانشگاه شیراز. دوره نوزدهم، شماره1 (4). (پیاپی:37). 46- 59.
خداياري فرد، محمد؛ نصفت، مرتضي؛ غباري بناب، باقر؛ شكوهي يكتا، محسن و به پژوه ، احمد.(1381). عوامل مرتبط با سازگاري اجتماعي فرزندان جانباز و غيرجانباز شهر تهران. گزارش نهايي طرح پژوهشي زير نظر بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي.
خوشكنش، ابوالقاسم؛ اسدي، مسعود؛ شيرعليپور، اصغر؛ كشاورز افشار، حسين. (1389) . نقش نيازهاي بنيادين و حمايت اجتماعي در سازگاري اجتماعي دانشآموزان مقطع متوسطه. فصلنامة روانشناسي كاربردي. سال 4، شماره 1(13). 82-94.
درتاج، فريبرز؛ مصائبي، اسدالله؛ اسدزاده، حسن .(1388). تأثير آموزش مديريت خشم بر پرخاشگري و سازگاري اجتماعي دانش آموزان پسر 12 تا 15ساله . فصلنامه روانشناسي كاربردي. سال 3، شماره 4. (12). 62 -72 .
دهشیری، غلامرضا؛ برجعلی، احمد؛شیخی، منصوره و حبیبی عسکرآباد، مجتبی.(1387). ساخت و اعتباریابی مقیاس احساس تنهایی در بین دانشجویان. مجله علمی- پژوهشی روانشناسی. شماره 12. (3). پیاپی 47. 282- 296.
رودباری، زهرا و ساداتی قلعه، سیدحمید. (1392). رابطه سلامت عمومی و استفاده مفرط از تلفن همراه در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان نکا. ششمین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و نوجوان. دانشگاه علوم پزشکی تبریز .دانشکده پزشکی.
روشن ميلاني، شيوا؛ آقايي منور، اسماعيل؛ خردمند، فاطمه؛ صبوري، احسان؛ ميکائيلي، پيمان؛ مسعودي، سيما و متذکر، مرتضي. (1390). بررسي انگيزش تحصيلي و ارتباط آن با وضعيت فردي و پيشرفت تحصيلي دانشجويان پزشکي مقطع علوم پايه دانشگاه علوم پزشکي اروميه. دو ماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره9. شماره5، (34). 357- 366.
زربخش بحري، محمدرضا؛ راشدي، وحید و خادمی، محمد جواد. (1391). احساس تنهایی و اعتیاد به اینترنت در دانشجویان. مدیریت ارتقاي سلامت دوره 2 .شماره 1 . (4). 32- 38 .
سينها، اي. كي. پي. و سينك، آر. پي. (1993). راهنماي پرسشنامة سازگاري دانش آموزان دبيرستاني. ترجمه ابوالفضل كرمي. (1380). تهران: مؤسسة روان تجهيز سينا.
شرکت فن آوری خدمات سلامت ایرانیان. (بی تا) .تلفن همراه و سلامت. واحد آموزش و توليد رسانه هاي سلامت شركت بركت تل وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره). (قابل دسترسی بر روی: http://www.8999.ir/aboutus.aspx ).
شولتس، دوان. (1385). روان شناسي كمال: الگوهای شخصیت سالم. ترجمة گيتي خوشدل ، تهران: نشر پیکان.
شهني ييلاق، منیجه؛ بنابي مباركي، زهرا؛ شكركن، حسین. (1384). بررسی روابط بین موضوعی و درون موضوعی انگیزش تحصیلی( خودکارآمدی، ارزش تکلیف، هدف های عملکردگرا، عملکردگریز و تبحری) در دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان شهراهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. دوره3، سال12 ،شماره3، 76-47.
شيلينگ، لوئيس. (1390). نظريه هاي مشاوره. ترجمة خديجه آرين، تهران. انتشارات اطلاعات. ویرایش اول، چاپ نهم.
طاهری، عبدالمحمد و فیاضی، مهسا. (1390). علل افت انگیزش تحصیلی از دید دانشآموزان با توجه به جنسیت و زمینه خانوادگی آنها. نشریه علمی- پژوهشی فناوری آموزش. سال پنجم. جلد5. شماره4 (2). 287- 298.
طهماسیان، کارینه؛ اناری، آسیه و صدق پور، بهرام صالح. (1388). اثر مستقیم و غیر مستقیم خود اثرمندی در احساس تنهایی نوجوانان. مجله علوم رفتاری. دوره3، شماره2. (2). 93-97.
عابدینی، یاسمین؛ زمانی، بی بی عشرت. (1391). بررسی انگیزه، میزان و نوع استفاده از تلفن همراه در دانشجویان. فصلنامه علمی - پژوهشی روانشناسی معاصر 1391, 7(2), 73-86.
عباسزاده، محمد؛ علیزاده اقدم، محمد باقر و کوهی، کمال. (1387). عوامل اجتماعی- فردی مؤثر بر انگیزش تحصیلی در دانش آموزان متوسطه.مجله علمی-پژوهشی جامعه شناسی، سال اول، شماره1. (4). 43-66.
عبدخدائی، محمد سعید؛ سیف، علی اکبر؛ کریمی، یوسف و بیابانگرد، اسماعیل. (1387). تدوین و هنجاریابی مقیاس انگیزش تحصیلی و بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های مطالعه بر افزایش یادگیری. فصلنامه مطالعات تربیتی و روان شناسی دانشگاه فردوسی. سال 9, شماره 1 .5- 20.
عطایی، نغمه؛ فرازی، زهرا؛ کیوان کار، مهدی .(1392). مدل یابی علی بهزیستی ذهنی با توجه به مولفه های پورنوگرافی از طریق تلفن همراه، ، تمایلات جنسی ، رفتار های مغایر جنسی در نوجوانان. ششمین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و نوجوان. دانشگاه علوم پزشکی تبریز .دانشکده پزشکی.
فرشیدفر، زهرا؛ عطایی، نغمه؛ فرازی، زهرا . (1392). بررسی نگرش، کاربرد و تاثیر تلفن همراه و پیام کوتاه در نوجوانان. ششمین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و نوجوان. دانشگاه علوم پزشکی تبریز .دانشکده پزشکی.
فروم، اريك. (1387). بحران روان كاوي. ترجمة اکبر تبريزي، تهران: انتشارات فروزش. ویرایش اول، چاپ دهم.
کاوسیان، جواد؛ فراهانی، محمد نقی؛ کدیور، پروین؛ هومن، عباس؛ شهرآرای، مهرناز و فرزاد، ولی الله. (1386). مطالعه عوامل موثر بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر دبیرستان های سراسر کشور در سال تحصیلی 84-1383. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز. سال دوم. شماره8. (4). 85-108.
كارور، چارلز، اس. شي ير و مايكل، اف. (1375). نظريههاي شخصيت. ترجمة احمد رضواني، مشهد: معاونت فرهنگي آستان قدس رضوي .
گل محمدیان، محسن؛ یاسمی نژاد، پریسا. (1390). هنجاریابی، روایی و پایایی مقیاس استفاده آسیبزا از تلفن همراه COS در دانشجویان. فصلنامه علمی- پژوهشی یافته های نو در روانشناسی. سال ششم، شماره 19، (2). 37-52.
ماسن ،پاول هنری؛ کیگان، جروم؛ هوستون؛ آلتا کارول و کانجر، جان جین وی. (2001). رشد و شخصیت کودک. ترجمه مهشید یاسایی.(1382). چاپ اول. تهران، نشر مرکز.
مقیمیان، مریم؛ کریمی، طیبه. (1391). ارتباط صفات شخصیت و انگیزش تحصیلی در دانشجویان پرستاری. نشریه مرکز تحقیقات مراقبهای پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران (نشریه پرستاری ایران). دوره بیست و پنجم. شماره 75. (1). 9- 20.
منصور، محمود و دادستان، پریرخ. (1388). روانشناسی ژنتیک. جلد دوم. تهران: انتشارات رشد.
منصور، محمود. (1392). احساس كهتري. تهران: دانشگاه تهران. مؤسسه انتشارات.ویراست سوم.
نادری، فرح؛ حقشناس، فریبا. (1388). رابطه تکانشگری و احساس تنهایی با میزان استفاده از تلفن همراه در دانشجویان. فصلنامه یافته های نو در روانشناسی.شماره 4. (12). 111-121.
نجفی، محمود؛ دهشیري، غلامرضا؛ شیخی، منصوره و دبیري، سولماز. (1390). نقش حرمت خود و مؤلفه هاي تنهایی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی. فصلنامه علمی-پژوهشی روانشناسی تربیتی، سال هفتم، شماره 22،(4). 155-171.
نويدي، احد. ( 1387 ). تأثير آموزش مديريت خشم بر مهارتهاي سازگاري پسران دورة متوسطة شهر تهران. مجلة روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران،شماره 4، (4). 394- 403.
واحدي، شهرام؛ اسماعيل پور، خليل؛ زمان زاده، وحيد و عطايي زاده، افسانه. (1391). نیمرخ های انگيزش تحصیلی دانشجويان پرستاري و ارتباط آن با پيشرفت تحصيلي: رويكرد فرد- محور. فصلنامه افق پرستاري سال 1، دوره 1، شماره 1، (1). 36-46.
ویسانی، مختار؛ غلامعلی لولسانی، مسعود و اژه ای، جواد (1391). نقش اهداف پيشرفت، انگيزش تحصيلي و راهبردهاي يادگيري بر اضطراب آمار: آزمون مدلي علي. مجله علمی پژوهشی روان شناسي. دوره 62. سال شانزدهم، شمارة 2 .142- 160.
یاسمی نژاد، پریسا؛ گل محمدیان، محسن. (1390). بررسی رابطه پنج عامل نیرومند شخصیت و استفاده آسیب زا از تلفن همراه در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی دزفول. فصلنامه پژوهش هاي روانشناسی اجتماعی. دوره 1، شماره2. 79 -105.
يارمحمديان، احمد؛ شرفي راد، حيدر. (1390). تحليل رابطه بين هوش هيجاني و سازگاري اجتماعي در نوجوانان. فصلنامه جامعه شناسي كاربردي (مجله پژوهشي علوم انساني دانشگاه اصفهان). سال 22، شماره 4( 44). 35-50.
يوسفي، علي رضا؛ قاسمي، غلامرضا و فيروزنيا، سمانه. (1388). ارتباط انگيزش تحصيلي با پيشرفت تحصيلي دانشجويان پزشكي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان. مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي.9 (1): 79-85 .
ب)لاتین
Ansbacher, H. L., & Ansbacher, R. R. (1956). The individual Psychology of Alfred Adler. New York: Basic Books.
Arnett, J.J.(1995). Broad and Narrow Socialization. Journal of Marriage & the Family , Vol. 57, No. 3. 617-628.
Asher, S. R. & Paquette, J. A. (2003). Loneliness and peer relations in childhood. Current Directions in Psychological Science, 12, 75-78.
Azuki, T.(2008). Today’s mobile phone users: current and Emerging Trends, (www. Azuki systems.com.).
Baumeister, R . F.; & Leary, M. R . (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117, 497-529.
Biederman, J., Faraone, S., Barth, R.P., Chen, W.J.(1993). Social adjustment inventory for childern and adolescents. Journal of American Academic Child and Adolescence Psychiatry, 32(5), 1059-1065.
Billiex, J; vander linden, M; Rochat, L. (2008). The Role of Impulsivity in acual and Problematic use of the mobile phone. Journal Applied cognitive psychology, 22, 1195-1210.
Bonetti, L. (2009). The relationship of loneliness and social anxiety with children's and adolescent's online communication. Submitted in fulfillment of the requirement for the degree of Master of Education. School of Learning and Professional Studies. Faculty of Education. Queensland University of Technology.
Brehm, S; Kassin, S. (1996). Social Psychology 3th. Allen and Bacom.
Chen, K.C., & Jang, S.J.(2010). Motivation in online learning: Testing a model of self determination theory. Journal of Computers in Human Behavior,26,741–752.
Chipuer, H. M. (2001). Dyadic attachments and community connectedness: Links with youths’loneliness experiences. Journal of Community Psychology, 29, 429-446.
Clark, M. H. , & Schroth, C. A. (2010). Examining relationships between academic motivation and personality among college students. Journal of Learning and Individual Differences, 20, 19–24.
Cutrona, C. E. (1982). Transition to college: Loneliness and the process of social sourcebook of current adjustment. In L. A. Peplau & D. Perlman (Eds.), Loneliness: A theory, research and therapy (pp. 291-309). New York: Wiley.
Deborah, Y., Turner, A., & Romano, M.(1993). Children of Chronic Pain Patients: risk factor for a maladjustment. Pain, 52, 311-317.
Donna, J. Reid, M. S. and Fraser, J.M. (2007). Text or Talk? Social Anxiety, Loneliness, and Divergent Preferences for Cell Phone Use. Journal of Cyber Psychology & Behavior Volume 10, Number 3, 424-436.
Dunn, J.C., Dunn, J.G., & Bayduza, A. (2007). Perceived athletic competence, socio-metric status and loneliness in elementary school children. Journal of Sport Behavior, 30 (3), 249-269.
Erikson, E. H. (1975). Life history and the historical moment. New York : Norton. BF175 .E74.
Goossens, L.; & Marcoen, A. (1999). Adolescent loneliness, self-reflection, and identity: From individual differences to developmental processes. In K. J. R otenberg & S. Hymel (Eds.), Loneliness in childhood and adolescence (pp. 225-243). Cambridge, England: Cambridge University Press.
Heinrich, L. M.; & Gullone , E. (2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Journal of Clinical Psychology Review, 26, 695-718.
Heinrich, M.L., & Gullone, E. (2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Clinical Psychology Review, 26, 695–718.
Horowitz, L.M., & French, R.S. (1979). Interpersonal problems of people who describe themselves as lonely. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 74(4), 762-764.
Joinson, A.N. (2003). Understanding the psychology of internet Macmillan. Behavior, uirtual worlds, real lives. London: Palgrave
Kamibeppu, K. , sugiura, H. (2005). Impact of the mobile phone on Junior hogh school students’ friendships in the Tokyo Metropolitan area, Cyber psychology & Behavior, 8: 121-130 Full Text via cross Ref/View Record in scopus cited by in scopus .7.
Kerns, K. A. , & Stevens, A. C. (1996). Parent-child attachment in late adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 25(3), 322-325.
Laramie, D.J. (2007). Emotinal and behavioral aspects of mobile phone use. «ph.D» thesis of psychology, the califarnia school of professional psychology. (www.sciencedirect.com/science
Lee, J. Q. , McInerney, D. M. ,Liem, G. A. D., & Ortiga, Y. P.(2010). The relationship between future goals and achievement goal orientations: An intrinsic–extrinsic motivation perspective. Journal of Contemporary Educational Psychology, 1-16.
Lee,S., Tam,C.L., &Chie,Q.T. (2013).Mobile Phone Usage Preferences: The Contributing Factors of Personality, Social Anxiety and Loneliness. pringer Science+Business Media Dordrecht. Soc Indic Res. DOI 10.1007/s11205-013-0460-2.
Lepp, A., Barkley, J. E. & Karpinski, A. C.(2014). The relationship between cell phone use, academic performance, anxiety, and Satisfaction with Life in college students. Journal of Computers in Human Behavior archive. Volume: 31. 343-350
Maccoby, E. E., & Martin, B. (1983). Socialization in the context of the family: Parent – child interaction. In E. M. Hetherington (ed.), P. H., Mussen (weries ed.), Handbook of child Psychology, 4. Socializtion, Personality and social development. NewYork: Wiley.
McWhirter, B. T. (1990) Loneliness: A review of current literature, with implications for counseling and research. Journal of Counseling and Development, 68, 417-422.
Neto, F.; & Barros, J. (2000). Psychosocial concomitants of loneliness among students of Cape Verde and Portugal. Journal of Psychology, 134, 503-514.
Parkhuurst, J.T., & Hopmeyer, A. (1999). Developmental change in the source of Loneliness in childhood: Constructing a theoretical model. in: K. J. Rotenberg & S. Hymel (Eds.), Loneliness in childhood and adolescence (pp. 56-76). New York: Cambridge University Press.
Peplau, L. A.; & Perlman, D. (1982). L loneliness: A sourcebook of current theory, research and therapy, New York: Wiley.
Rotenberg, K. J. (1999). Parental antecedents of children’s loneliness. InK. J. R otenberg, & Hymel (Eds.), Loneliness in childhood and adolescence (pp. 176-200). Cambridge, England: Cambridge University Press.
Rotsenberg. K.J; makdonald, k; keltie, k; jing, V & Emily.F. (2004). The relationship between loneliness and interpersonal trust during childhood. Journal of Genetic Psychology, 6, 16-20 (
Steinberg, L.(1992). Authoritative Parenting and adolescent adjustment across varied ecological Niches. Based in Part on a paper present at Biannal metting of the S. Washington, D.C. Press.
Vanhalst, J., Klimastra, T.A., Luyckx, K., Scholte, R.H.J., Engels, R.C.M.E., & Goossens, L. (2012). The interplay of loneliness and depressive symptoms across adolescence: exploring the role of personality traits. Journal of Youth and Adolescence, 41, 776-787.
Wei., R. (2006). The Influence of mobile phone Advertising on Depensency: A Cross-Cultural study of mobile use between American and chienese youth.
Weiss, R. S. (1973). Loneliness: The experience of emotional and social isolation. Cambridge, MA: MIT Press.
Weissman, M.M.(1975). The assessment of Social adjustment. A Review of Techniques In ARC Gen Psychiatry, 32, 125-136.
Wheeler, L., Reis, H., & Nezlek, J. B. (1983). Loneliness, social integration, and sex roles. Journal of Personality and Social Psychology, 45, 943-953.
Wright, S. L. (2005). Loneliness in the workplace. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Canterbury.